تجارب برتر تربیتی بهترین و جذابترین نمونه ها در بانک فایل معلمان
تجارب برتر تربیتی بالاترین ، کاملترین و عالی ترین سطح یادگیری در حیطه شناختی به شمار می رود و شامل قضاوت در باره ی ارزشها ، روشها ، اطلاعات ، ساخت ها ، و حتی شیوه های مواجهه با مسائل و مشکلات مختلف می باشد . یادگیری در این سطح زمانی صورت می پذیرد که دانش آموز کلیه سطوح قبلی را در تجارب برتر تربیتی طی کرده و پشت سر گذاشته باشد .
مراحل اجرای تجارب برتر تربیتی
دانش آموز باید در تجارب برتر تربیتی بتواند دو قطعه آثار ادبی را از لحاظ سبک نگارش و صناعات ادبی باهم دیگر مقایسه کرده و یکی را با ذکر دلایل موجه و قابل قبول بر دیگری ترجیح دهد ؛
.یک واقعه تاریخی را از جنبه فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی تجارب برتر تربیتی کند ،
درباره ی تابلوهای نقاشی موجود در یک گالری با توجه به ضوابط و ملاکهای معین اظهار نظر کند ؛
به عنوان یک دارو ، مسابقه فوتبال یا والیبالی را در آموزشگاه قضاوت کنند .
یادگیری در سطح دانش آموز باید در تجارب برتر تربیتی
گرچه یادگیری در سطح تجارب برتر تربیتی به ظاهر آخرین سطح یادگیری در حیطه شناختی به شمار می رود اما ضرورتأ تا آخرین مرحله شناخت محسوب نمی گردد ، زیرا ممکن است تجارب برتر تربیتی و قضاوت ، در بعضی موارد مقدمه ای برای کسب دانش تازه در ارتباط با فهمیدن یا به کار بستن یا تجزیه و تحلیل یا ترکیب جدیدی باشد .
افعال موجود در تجارب برتر تربیتی
افعال زیر ، برای هدف های رفتاری این سطوح از تجارب برتر تربیتی به کار گرفته می شوند :
تجارب برتر تربیتی می کند تفسیر می کند
انتخاب می کند انتقاد می کند
مقایسه می کند ارتباط می هد
سخنانی پیرامون تجارب برتر تربیتی
صفوی (۱۳۶۴۹ به نقل از اسکریون می نویسد که وی به منظور سهولت عمل سطوح یادگیری حیطه شناسی را دو سطح عمده تقسیم کرده است : ۱٫ سطح دانش و ۲٫ سطح درک به اعتقاد وی تمام یادگیری هایی که با حافظه سرو کار دارند در سطح دانش و سایر سطوح بالاتر یادگیری مانند فهمیدن ، کاربرد ، تجزیه و تحلیل و ترکیب در سطح درک قرار دارند.
تقسیم بندی تجارب برتر تربیتی
تقسیم بندی فوق برای آموزش های مقاطع پایین تحصیلی ، به خصوص ابتدایی ، مناسبتر و عملی تر می باشد . فایده چنین تقسیم بندی هایی آن است که آموزش های آموزشگاهی با کیفیت و عمق بیشتری انجام پذیرفته و معلم و دانش آموز، صرفأ بر حفظ مطالب اکتفا نکرده بلکه تأکید آنان بر درک عمیق یادگیری ها استوار می گردد.
حیطه عاطفی تجارب برتر تربیتی
این حیطه دارای پنج سطح می باشد هدفهای آموزشی این حیطه حول و حوش علایق ، ارزشها ، نگرشها و عواطف فرد دور می زند .به نوشته صاحبنظران ف یادگیری ها و تجربیات فرد به اشکال گوناگون بر احساسات ، علایق ، و عواطف وی تأثیر می گذارند . این تأثیرات گاهی سطحی و زمانی بسیار عمیق می باشد . به علاوه ، در این حیطه بر خلاف حیطه شناختی که در آن کیفیت و عمق درک و فهم مطلب مورد نظر است ، از میزان علاقه ، عاطفه و احساسی که در اثر یادگیری در فرد رخ می دهد صحبت می شود .
وسعت و دامنه تجارب برتر تربیتی
وسعت زیادی که رفتار در حیطه عاطفی داراست موجب می گردد که تجارب برتر تربیتی میزان دستیابی به هدفهای رفتاری مشکل گشته و در بسیاری از موارد ، اندازه گیری هر تغییری در فرد مستلزم صرف زمان زیاد و مشاهده مداوم باشد . شعبانی (۱۳۴۷) به نقل از کرت هول سطوح یادگیری در حیطه عاطفی را از آسان به مشکل به پنج سطح طبقه بندی کرده است . در زیر به اختصار هر یک از سطوح یادگیری حیطه ی عاطفی شرح داده می شود :
مراحل مختلف تجارب برتر تربیتی
۱٫دریافت کردن
در این سطح از یادگیری ، دانش آموز نسبت به وجود یک پدیده یا محرک مشخص در اطراف خود حساس می گردد و به دریافت آن به طور فعال تمایل نشان می دهد . گرچه دریافت کردن پایین ترین سطح یادگیری در حیطه عاطفی می باشد اما در تدریس از اهمیت زیادی برخوردار می باشد . زیرا دانش آموز در کلاس درس باید به نحوی نسبت به موضوعی که معلم قصد آموزش آن را دارد ، تمایل نشان دهد و یا با علاقه و میل به سوی فعالیت های آموزشی کشانده شود . نشانه ی دریافت کردن در دانش آموز عبارت اند از : توجه نشان دادن به درس ، ابراز علاقمندی به فعالیت های آموزشی ، پرسش از معلم و انجام تکالیف تعیین شده در خانه و کلاس می باشد .
پاسخ دادن تجارب برتر تربیتی
در این سطح از یادگیری ، دانش آموز گاهی فراتر از سطح قبلی برداشته و نسبت به محرک های مورد توجه و پدیده های دریافت شده ، به طور فعال عکس العمل نشان می دهد .برای مثال ، دانش آموز در بحث کلاسی شرکت می جویند ، از مقررات مدرسه پیروی می کند ، تکالیف خود را انجام می دهد ، کار آزمایشگاهی و کار گاهی خود را به پایان می رساند ، برای انجام فعالیتهای به خصوصی در کلاس داوطلب می گردد و از کمک کردن به سایر دانش آموزان کلاس لذت می برد . پاره ای از افعال که در این سطح از یادگیری مورد استفاده قرار می گیرند عبارت انداز :
استقبال می کند جواب می دهد می گوید
اجرا می کند کمک می کند طبقه بندی می کند
بحث می کند گزارش می دهد مطالعه می کند
تطبیق می دهد می پذیرد تمرین می کند
ارزش گذاری تجارب برتر تربیتی
در این سطح از یادگیری ، دانش آموز برای یادگیری و پیشرفت ارزش و اهمیت قایل شده و به آنها بها می دهد . ارزش گذاری نشان دهنده ی عقیده و گرایش دانش آموز بوده و در این سطح از اثبات بیشتری برخوردار می باشد . به علاوه ، یادگیری در این سطح ، از پذیرش ساده یک ارزش ، مانند علاقمندی به پیشرفت ، تا سطح پیچیده آن ، مانند احساس تعهد در نوسان می باشد . چنین تعهدی به تدریج در دانش آموز درونی شده و رفتار او را هدایت می کند .
سازماندهی ارزشها تجارب برتر تربیتی
در این سطح از یادگیری دانش آموز به تلفیق و ادغام ارزشهای مخالف اقدام کرده و ضمن بر طرف ساختن تعارضهای بین آنها یک نظام ارزشی پایدار و منسجم را برای خود پایه گذاری می نماید . به عبارت دیگر ، در این سطح از یادگیری ، دانش آموز ارزشهای متفاوت را به نحوی با همدیگر مقایسه و ترکیب کرده و بدین وسیله ارزشهایی را سازماندهی مجدد می نماید که بیشتر مورد قبول او می باشد و بر دیگر ارزشها ، برتری پیدا می کنند . به نوشته ی صفوی (۱۳۶۴) رفتارهای زیر را که از لحاظ تعلیم و تربیت مفید می باشند می توان در دانش آموزی که به این سطح از یادگیری رسیده است مشاهده نمود :
مراحل و ملزومات تجارب برتر تربیتی
- رعایت موازین اخلاقی و اجتماعی
- تلاش برای آموختن تمام درسها
- شرکت در فعالیتهای مختلف آموزشی و مدرسه ای
- احترام قائل شدن برای کودکان
- کوشش برای پیشرفت همکلاسی های خود
- رعایت نظم و انضباط
- سنجیده عمل کردن در برخورد با مسائل روزانه
ارزشیابی در تجارب برتر تربیتی
در این سطح از یادگیری دانش آموز واجد نظامی از ارزشها می گردد که اعمال و رفتار او را برای مدتی طولانی تحت تأثیر قرار داده و نهایتأ نوعی شخصیت پایدار در وی به وجود می آورد . به بیان دیگر ،در این سطح از یادگیری ، ارزشها در رفتار فرد انعکاسی پایدار یافته و در شخصیت او متبلور شده و جزئی از فلسفه ی زندگی او به شمار می رود .
حیطه ی روانی حرکتی تجارب برتر تربیتی
این حیطه به نوشته ی شعبانی (۱۳۷۴) به نقل از دیو دارای پنج سطح می باشد .
در این حیطه رفتار بیشتر جنبه حرکتی و عملی داشته و نشان دهنده مهارت دانش آموز در انجام فعالیتهای بدنی و فیزیکی است . هدف از این حیطه انجام دادن هر عمل به نحوی صحیح می باشد و مهارت در آن مستلزم هماهنگی اعصاب و ماهیچه هاست . در این حیطه مانند حیطه های شناختی و عاطفی هنگامی دانش آموز به سطوح بالاتر یادگیری می رسد که سطوح پایین تر را پشت سر گذاشته باشد .
سطوح یادگیری تجارب برتر تربیتی
مشاهده و تقلید پایینترین سطح در حیطه روانی – حرکتی بوده و هدف آن پرداختن به پاره ای فعالیتهای عملی ساده طبق دستور العمل و با کمک معلم می باشد . برای مثال ، دانش آموزی که علاقمند به بازی فوتبال است ، هم مقررات آن بازی را مطالعه می کند و هم به مشاهده بازیگران فوتبال می پردازد تا بتواند حالات خاصی از رفتار را آن چنان که در دستورالعمل آمده و مربی انتظار دارد و بازیگران نشان داده اند ، تقلید کند .
باید توجه داشت که انجام هر عملی مستلزم نوعی آمادگی در زمینه های جسمی ، ذهنی ، عاطفی می باشد که ضروری است دانش آموز در این سطح از بادگیری ، چنین آمادگی هایی را کسب کرده باشد .
نمونه رفتارها تجارب برتر تربیتی
دانش آموز کلمات و عبارت معلم را درست تلفظ مب کند .
دانش آموز بند کفش خود را با کمک پدر می بندد .
دانش آموز به کمک معلم گره زدن یک طناب را تقلید می کند .
اجرای عمل بدون کمک تجارب برتر تربیتی
در این سطح از یادگیری ، دانش آموز به تدریج از شیوه تقلید ساده دور شده و اعمال خود را آگاهانه انجام داده و وابستگی وی به معلم و راهنمایی های او کم کم تقلیل یافته تا آنجا که ناچیز شده و سرانجام مستقل می گردد.
سه سطح جزئی تر تجارب برتر تربیتی
اجرای آگاهانه تر دستورالعمل ها
انتخاب بهترین روشها
اجرای مکرر فعالیت بدون گرفتن کمک
دقت در عمل تجارب برتر تربیتی
در این سطح از یادگیری ، فعالیتها و کارهای دانش آموز با نوعی دقت ، سرعت و ظرافت توأم می گردد به طوری که وی قادر می شود فعالیت های خود را برحسب نیازهایش کنترل سازد ، مثلا حرکات خود را کندتر یا سریعتر نماید .
