گزارش تخصصی معلمان بهترین نمونه های موجود در بانک فایل
در انجام گزارش تخصصی ، تضمین حقوق انسانی و پای بندی به برخی از اصول اخلاقی ضرورت دارد . بالاخص در موضوعاتی که مربوط به آموزش ، پرورش ، مسایل اجتماعی ، فرهنگی و انسانی باشد . از جمله مهم ترین این اصول می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- داشتن تخصص و مهارت .
- رازدار بودن و محافظت از اطلاعاتی که از پاسخگویان در گزارش تخصصی به دست آورده ایم .
- عدم دخالت تعصبات و نقطه نظرات شخصی در گزارش تخصصی و نتایج آن .
- عدم داوری ارزشی .
- اطمینان و اعتماد بخشی به پاسخگویان جهت ارائه پاسخ های صحیح در گزارش تخصصی
- بخش جمع آوری داده ها ، آمار و تجزیه و تحلیل ، منطبق بر اطلاعات واقعی دریافتی مان از پاسخ ها باشد و تغییراتی طبق سلایق شخصی در اطلاعات ایجاد نکنیم .
- در بدو امر موضوعات مختلف گزارش تخصصی مشخص گردد و روابط بین محقق و پاسخگو همراه با بیان مسئولیت هر یک از آنان معین شود .
انواع گزارش تخصصی
انواع گزارش تخصصی براساس هدف به چهار گروه بنیادی ، کاربردی ، علمی و تولیدی تقسیم می شود :
گزارش تخصصی بنیادی
هدف این نوع گزارش تخصصی بسط و توسعه دانش بشر است . در این نوع گزارش تخصصی ، اقدام پژوه به کاوش پدیده ها می پردازد و به دنبال یافتن پاسخ برای سوالاتی است که منجر به افزایش دانش محصلان و معلمین در زمینه های مختلف می شود این نوع گزارش تخصصی بستر مناسبی را جهت انجام تحقیقات کاربردی فراهم می نماید .
گزارش تخصصی کاربردی
گزارش تخصصی کاربردی به منظور یافتن راه هایی جهت حل مشکلات و بهبود وضعیت موجود در محیط های مختلف انجام می شود که البته انجام این روش نیاز به پژوهشگر خاص دارد .
هدف از گزارش تخصصی کاربردی حل مشکل ، تصمیم گیری ، پیش بینی و کنترل است . برای مثال ، استفاده از معلومات و قوانین زیست شناسی به دانش آموزان این امکان را می دهد تا راههای تأمین سلامتی و بهداشت خود را جستجو کند .
گزارش تخصصی علمی
به نوعی از گزارش تخصصی گفته می شود که هدف ان بررسی مسایل و مشکلاتی است که فرد شخصاً با آن مواجه بوده و از طریق پژوهش می خواهد مشکلات فرآوری خود را برطرف نموده و یا حداقل آنها را کاهش دهد . در این گزارش تخصصی فقط حل مسأله مهم است و فرد به تعمیم یافته های خود اهمیتی نمی دهد و انجام آن نیاز به پژوهشگر خاص ندارد .
گزارش تخصصی ( پژوهش در عمل )
واژه گزارش تخصصی « پژوهش در عمل » ترجمه ی انگلیسی «Action Research » است . یعنی پژوهش عمل گرا که در حین عمل و انجام کار و فعالیت صوت می گیرد .گزارش تخصصی روش علمی است که عمل پژوهش در محل کار انجام می شود و فرآیند مشارکتی آزادمنشانه مرتبط با توسعه دانش علمی است ( ساکی ، ۱۳۸۳ )
گزارش تخصصی فرآیند نظام مند تفکر و تحقیق و اقدام که افراد آن را در مورد عرف یا عادات شغلی خود به کار می گیرند . ( فراست ، ۲۰۰۲ )
گزارش تخصصی آموزش ، کاوش برای شناخت ، ارزشیابی و سپس دگرگون کردن برخی از روش های معمول آموزشی به منظور بهبود بخشیدن به آنهاست . ( بیسی ، ۱۹۹۸ )
واژه ی « گزارش تخصصی » توسط کورت لوین ابداع شد که لقب پدر گزارش تخصصی را به او داده اند . کورت لوین در سال ۱۹۹۴ مبادی اصطلاح گزارش تخصصی را ابداع کرد و فرآیند اجرای آن را بر سه اصل بنیان نهاد :
*برنامه ریزی :
* حقیقت یابی :
* اجرا :
تاریخچه گزارش تخصصی
در حوزه ی آموزش و پرورش در سال ۱۹۴۰ در ایالات متحده آمریکا گزارش تخصصی آغاز شد . کورت لوین در سال ۱۹۹۴ واژه ی « تحقیق عمل » را وضع کرد و آن را به عنوان روشی برای حل مشکلات ناشی از جنگ جهانی دوم که برای افراد انسانی به وجود آمده بود به کار گرفت .
در سال ۱۹۶۰ گزارش تخصصی به اوج خود رسید و بیشتر در مرود مسائل نظامی ایالات متحده در سطح گسترده ای به کار گرفته شد و سپس در وزارت آموزش و پرورش آن کشور اشاعه یافت . در سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۲ پژوهش معلمان به یک جنبش تبدیل شد . گروههای پژوهش معلم در انگلستان ، استرالیا ، امریکا ، کانادا ، اسکاندیناوی ، فرانسه ، شیلی و برخی از کشورهای دیگر تشکیل شد . « پروژه تدریس فورد » بین سال های ۱۹۷۳ الی ۱۹۷۶ تحت سرپرستی جان الیوت در انگلستان نقطه عطف دیگری در روش تحقیق عمل آموزش به حساب آمد . در کشور ما پژوهشکده تعلیم و تربیت ، آموزش های پژوهش به معلمان را کانون توجه قرار داده است .
از سال ۱۳۷۵ برنامه معلم پژوهنده توسط پژوهشکده تعلیم و تربیت طراحی و اجرا گردیده است . معلمان با ثبت و گزارش گزارش تخصصی خویش در قالب یک اثر پژوهی ، در برنامه معلم پژوهنده مشارکت می کنند و تجارب خود را با سایر معلمان به اشتراک می گذارند .
ویژگی های گزارش تخصصی
در منابع مختلف ویژگی های متفاوتی برای گزارش تخصصی ذکر شده است اما ویژگی کاملاً اختصاصی و اصلی که در بیشتر متون از آن یاد شده است .پیوند بین نظریه و عمل و تأثیر بر عمل آموزشی می باشد .
۱-می توان گقت که گزارش تخصصی ، تنها پژوهشی است که در آن به صورت کاملاً کاربردی بین نظریه و عمل پیوند برقرار می شود .
در گزارش تخصصی برای تشخیص اقدام مناسب به نظریه مراجعه می شود و در یک وضعیت عملی از یافته های سایر پژوهش های مرتبط با موقعیت به وضعیت مسأله دار موجود استفاده می شود .
۲- در گزارش تخصصی فاصله میان محیط عملی ( اجرا ) و محیط تولید دانش از بین می رود .
۳- هر موقعیت بنا بر شرایط و ویژگی خاص خود باید با روش اقدام پژوهانه مورد مطالعه قرار گیرد .
۴- می توان بین نتایج پژوهش های علمی و پژوهش های اقدام پژوهانه ارتباط دو سویه ای برقرار کرد .
۵- در این نوع پژوهش تأکید بر عمل است . البته در روند پژوهش به مبانی نظری و علمی مورد نیاز مراجعه می شود .
۶- نوع گزارش تخصصی جنبه مشارکتی و خود ارزیابی دارد . پژوهشگر در همه مراحل از نظرات و پیشنهادات همکاران استفاده می کند .
خصوصیات گزارش تخصصی
پژوهش مبتنی بر ارزش هاست و پژوهشگر برای بهبود وضع موجود احساس وظیفه ، تعهد و تعلق خاطر می کند
-اقدام پژوه به دنبال تعمیمی یافته هایش نمی باشد .
– روش تحقیق ساده و قابل استفاده در تمام مراکز سازمانی ، ارگان ها و مراکز آموزشی است و یک روش انعطاف پذیر و آسان می باشد .
– گزارش تخصصی جنبه شخصی دارد و توسط خود فرد یا افراد برای کاهش یا حل مسأله انجام می شود
– در گزارش تخصصی ، پژوهشگر از درون محیط کار خود به مسائل می نگرد و اقدام و تغییر از پایین به بالا و در محل کار آغاز می شود .
شرایط و ویژگی های پژوهشگر در گزارش تخصصی
پژوهشگر در گزارش تخصصی باید دارای شرایط و ویژگی هایی باشد که به برخی از مهمترین آنها اشاره می نماییم :
- علاقه : در گزارش تخصصی بدون داشتن علاقه و روحیه ی پژوهش نمی توان به نتیجه ی خوبی دست یافت .
- رازداری : اقدام پژوه باید فردی رازدار باشد و در حفظ اسرار مشارکت کنندگان در امر پژوهش مصمم و جدی باشد .
- داشتن مهارت و تخصص لازم : اقدام پژوه باید ، در بعد علمی و انجام مراحل پژوهش دارای تخصص و مهارت باشد . همچنین در بعد برقراری ارتباط با افراد دیگر از مهارت های ارتباطی آگاهی کامل داشته باشد .
- عدم دخالت ، تعصبات و نقطه نظرات شخصی : اقدام پژوه در طی مراحل پژوهش تعصبات دیدگاه های شخصی خود را نباید دخالت دهد و فارغ از دیدگاه شخصی به پژوهش بپردازد .
- صبر و پشتکار : با توجه به اینکار انجام هر کاری با مانع ، مشکلات و محدودیت های خاص خود مواجه می گردد ، ضرورت دارد اقدام پژوه با صبر و شکیبایی و پشتکار زیاد با مسائل برخورد کند و به « پژوهش در عمل » بپردازد .
ضرورت و اهمیت گزارش تخصصی
در زمینه ضرورت و اهمیت گزارش تخصصی امروزه اعتقاد بر این است که با توجه به اینکه گزارش تخصصی فرآیند جستجوی منظم مشارکتی برای « مشخص کردن » یک موقعیت نامعین و کوشش جهت کاهش یا رفع آن است . فرآیند رایج تحقیقات علمی به تنهایی نمی تواند پاسخگوی برخی سوالات و مشکلات باشد و برای استفاده عملی از تحقیقات آموزشی و علمی توجه به پژوهش در عمل ضرورت می یابد .
به اختصار می توان گفت اقام پژوهی ( پژوهش در عمل )
۱-افراد در محل کار مخصوصاً معلمان بیش از دیگران در معرض پرسش قرار می گیرند و به کمک پژوهش در عمل می توانند به پاسخ سوالات خود دست یابند .
۲- پژوهش جنبه کاربردی پیدا می کند و سریع تر می توان به اصلاح مشکلات و کاستی ها پرداخت .
۳- درگیر شدن اقدام پژوه در عمل پژوهش ، موضوع جدایی میان نظریه و عمل را از بین می برد .
۴- ژرف نگری انتقادی در پژوهش های عملی – آموزشی ، موجب شده است که اهمیت کار معلمان به عنوان اقدام پژوه روز افزون گردد .
در هر گزارش تخصصی می بایست به این نکات توجه نمود
اجتناب از نخبه گرایی است و معلمان را درگیر مسائل و حوادث محیط پیرامون خود می سازد .
باعث نوآوری و دانش افزایی می شود .
نوعی رشد و بالندگی عمومی و آموزشی ، حسن خدمت است .
روش پاسخگویی علمی و منطقی به مسائل است .
تمام پژوهش ها به دانش می انجامد و شواهدی را برای پشتیبانی از این دانش تدارک می بیند و فرآیند پرس و جویی را مشخص می سازد ، در نهایت دانش جدید را به دانش موجود پیوند می دهد .
مراحل و گام های گزارش تخصصی
فرآیند گزارش تخصصی شامل مراحل زیر می شود :
مرحله اول : شناسایی موضوع و مسأله ( برنامه ریزی )
در این مرحله اقدام پژوه به شناسایی وضعیت موجود و تشخیص مسأله مورد نظر جهت پژوهش می پردازد و بر مبنای حل مسأله برنامه ریزی می نماید .
مرحله دوم : اجرای برنامه ها
در این مرحله اقدام پژوه براساس برنامه تدوین شده به انجام اقدامات لازم می پردازد . ابعاد اقدام و اجرای باید کاملاً آشکار باشد و طبق برنامه مراحل کار اجرا شود .
مرحله سوم : مشاهده
در این مرحله اقدام پژوه به جمع آوری داده ها و اطلاعات و شواهد مورد نیاز می پردازد . داده های کمی ( براساس متغیرها ) و داده های کیفی ( با تبادل نظر ) جمع آوری می شود . در این مرحله ( جمع آوری داده ها ، بررسی و تجریه و تحلیل داده ها ) اعتبار بخشی انجام می شود .
مرحله چهارم : تجدید نظر و گزارش نهایی
در این مرحله ، شواهد مورد تأمل و تحلیل قرار می گیرد و اقدام جدید مورد تجدید نظر قرار می گیرد تا اصلاحات لازم و نهایی صورت گرفته و گزارش نهایی ارائه گردد .
فرآیند گزارش تخصصی
گام اول مشخص کردن موضوع و عنوان پژوهش
تشخیص و برنامه ریزی توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسأله
گردآوری اطلاعات ( شواهد ۱ )
تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها
توصیف وضعیت مطلوب ( اهداف پژوهش )
برنامه ریزی و ارائه راه حل
گام دوم انتخاب راه حل جدید موقتی
اقدام برای رفع مشکل اجرای طرح جدید و نظارت بر آن
گام سوم جمع آوری اطلاعات ( شواهد ۲ )
مشاهده میزان تغییرات انجام شده و ارزیابی ارزیابی تأثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار آن
گام چهارم تجدید نظر و اصلاح طرح عمل طبق یافته ها
تجدید نظر و ارائه گزارش نهایی گزارش نهایی و اطلاع رسانی
اهمیت و موضوع پژوهش در گزارش تخصصی
زمانی که اقدام پژوه احساس می کند با مشکل یا مسأله ای موجه است در واقع گزارش تخصصی آغاز می شود . بدون شناخت دقیق یک مسأله و مشکل ، حل آن امکان پذیر نیست . براساس مهمترین و اساسی ترین گام در گزارش تخصصی انتخاب موضوع می باشد و پژوهنده تا جایی که می تواند باید موضوع را محدود کند . بدون وجود یک موضوع مشخص و معّین نمی توان هیچ پژوهشی را شروع کرد .
ویژگی های انتخاب موضوع در گزارش تخصصی
- علاقه اقدام پژوه به موضوع مورد نظر :
- پژوهش پذیر بودن و قابل بررسی بودن :
- اهمیت داشتن موضوع :
- محدود بودن موضوع :
- روشن بودن موضوع :
- منجر به تغییر و بهبود وضعیت نامطلوب شدن :
- تخصص داشتن اقدام پژوه در موضوع مورد نظر و حل مشکل :
- در دسترس بودن منابع اطلاعاتی .
مسئله و مشکل در گزارش تخصصی
بر خلاف پژوهش های رسمی که ممکن است . موضوع تحقیق به محقق ابلاغ شود . در گزارش تخصصی خود پژوهشگر در محیط کاری با مشکل یا مسأله ای رو به رو می شود که می تواند تبدیل به یک موضوع و عنوان تحقیق شود .
موارد زیر نمونه هایی از موضوعات مربوط به گزارش تخصصی در امر آموزش می باشد .
۱-افزایش توان یادگیری مفاهیم ریاضی کلاس با استفاده از روش خلاقیت ؛
۲- کاهش اضطراب دانش آموزان موقع پاسخ به درس
۳- علاقه مند کردن دانش آموزان کلاس به درس
۴- کاهش لکنت زبان دانش آموز در درس
انتخاب عنوان نگارش در گزارش تخصصی
اقدام پژوه در انتخاب و نگارش عنوان پژوهش لازم است به نکات زیر توجه داشته باشد :
۱-عنوان باید در برگیرنده مسأله اصلی پژوهش باشد .
۲- عنوان باید ساده و واضح باشد .
۳- عنوان باید محدود و قابل بررسی باشد .
با توجه به اینکه شیوه تحقیق براساس گزارش تخصصی می باشد محدود بودن در بعد « زمان ، مکان ، نمونه تحقیق » بسیار مهم می باشد .
۴-عنوان باید به تغییر وضع موجود در جهت بهبودی اشاره نماید .
واژه هایی چون ( تقویت ، افزایش ، کاهش ، تغییر ، اصلاح ، بهبود ، رفع و … ) دلالت بر تبدیل وضع موجود به وضع مطلوب دارد و بهتر است عناوین گزارش تخصصی با اینگونه کلمات آغازین شود .
- عنوان باید کاملاً جنبه گزارش تخصصی داشته باشد .
تشخیص و بیان مسأله در گزارش تخصصی
یکی از مهمترین و حساس ترین مراحل گزارش تخصصی مرحله تشخیص موقعیت مسأله دار می باشد که براساس آن اقدام پژوه به تشخیص و بیان مسأله می پردازد . هر گونه اشتباه در تشخیص موقعیت مسأله دار امکان دارد باعث غفلت پژوهشگر از سایر موقعیت های مهم ، اتلاف وقت و هزینه پژوهش شود . بنابراین تشخیص موقعیت مسأله دار حساس ترین گام در شروع گزارش تخصصی است . برخی از این مسائل از طریق مشورت با همکاران و تذکر با خود دانش آموز برطرف می شود و نمی توان آنها را جزء موقعیت مسأله دار برای گزارش تخصصی به شمار آورد .
انواع مسأله در گزارش تخصصی
مسائل در محیط کار و شرایطی که محقق با آن مواجه می شود از ابعاد مختلف قابل مطالعه و بررسی می باشد از جمله این ابعاد می توان به موارد زیر اشاره کرد :
انواع مسأله در گزارش تخصصی از نظر چگونگی برخورد
- مسأله ای که محقق به شکل ناگهانی با آن مواجه می شود .
- مسأله ای که مدت ها محقق با آن برخورد داشته اما ناگهانی به فکر چاره می افتد .
- مسأله ای که دیگران پیش زمینه ان را به محقق گزارش می کنند .
- مسأله ای که خود محقق پیش زمینه آن را به دست می آورد .
